Jump to content

Եվգենի Անիչկով

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Եվգենի Անիչկով
Դիմանկար
Ծնվել էհունվարի 2 (14), 1866[1], հունվարի 17 (29), 1866 կամ հունվարի 14, 1866(1866-01-14)[1]
ԾննդավայրԲորովիչի, Նովգորոդի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Մահացել էհոկտեմբերի 22, 1937(1937-10-22)[1] (71 տարեկան)
Մահվան վայրԲելգրադ, Հարավսլավիայի Թագավորություն
ԳերեզմանԲելգրադի նոր գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն
ԿրթությունՍանկտ Պետերբուրգի համալսարանի պատմա-բանասիրական ֆակուլտետ (1892)
Մասնագիտությունբանահավաք և գրականության պատմաբան
ԱշխատավայրԲեստուժևյան դասընթացներ և Սուրբ Վլադիմիրի անվան կայսերական համալսարան[2]
ԱմուսինԱննա Անիչկովա
Զբաղեցրած պաշտոններպրիվատ-դոցենտ
ԵրեխաներԻգոր Անիչկով
 Evgeny Anichkov Վիքիպահեստում

Եվգենի Վասիլևիչ Անիչկով (հունվարի 2 (14), 1866[1], հունվարի 17 (29), 1866 կամ հունվարի 14, 1866(1866-01-14)[1], Բորովիչի, Նովգորոդի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - հոկտեմբերի 22, 1937(1937-10-22)[1], Բելգրադ, Հարավսլավիայի Թագավորություն), գրականության ռուս պատմաբան, քննադատ, բանահավաք, արձակագիր։ Իվան Անիչկովի եղբայրը[3], Իգոր Անիչկովի հայրը։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1866 թվականի հունվարի 2-ին (14) (կամ հունվարի 17-ին[4]) Բորովիչում Նովգորոդի նահանգի ազնվական Անիչկովների ընտանիքում, լեյբ գվարդիայի հրաձգային գումարտակի շտաբի կապիտան, զինվորական իրավաբան (ավելի ուշ՝ գնդապետ, կովկասյան, ապա՝ Վիլնայի ռազմական մարզային դատարանների անդամ) Վասիլի Իվանովիչ Անիչկովի որդին է[5], մայրը Օլգա Պետրովնան էր (ծննդյամբ Դիրինա)։ Մանկությունն անցկացրել է Թիֆլիսում և Վիլնայում, 1878 թվականին տեղափոխվել է Սանկտ Պետերբուրգ, որտեղ սովորել է 6-րդ գիմնազիայում, Պատմա-բանասիրական ինստիտուտին կից գիմնազիայում և 2-րդ գիմնազիայում։

1886 թվականին ընդունվել է Պետերբուրգի համալսարանի պատմաբանասիրական ֆակուլտետ։ 1887 թվականի դեկտեմբերին հեռացվել է (եղբոր հետ միասին) ուսանողական անկարգություններին մասնակցելու համար և զինվորական ծառայություն է անցել Ուկրաինայում (1887-1889)։ 1889 թվականին վերականգնվել է համալսարանում և 1892 թվականին վերջապես ավարտել է նրա ռոմանոգերմանական բաժինը՝ գրելով «Միկոլա Աստվածահաճո և Սուրբ Նիկոլայ» ստեղծագործությունը («Նեո-բանասիրական ընկերության տեղեկագիր» - 1892 - № 2):

1895 թվականից մագիստրոսական քննություն հանձնելուց հետո եղել է արևմտյան գրականության պատմության պրիվատ-դոցենտ և Կիևի համալսարանի անգլերենի դասախոս։

Գիտական ​​նպատակներով մի քանի անգամ մեկնել է արտասահման (Լոնդոն, Փարիզ)։ Եղել է Ալեքսանդր Վեսելովսկու գաղափարների հետևորդը և մասամբ շարունակողը (տես «Վեսելովսկու պատմական պոետիկան» էտյուդը Լեզինի ժողովածուում, ինչպես նաև «Ստեղծագործության տեսության և հոգեբանության հարցերը»)։ 1899 թվականին ստիպված է եղել հեռանալ Ռուսաստանից, ուսումնասիրել է պրովանսալյան լեզու և գրականություն, Շեքսպիրի ստեղծագործությունները։ 1901 թվականին Մաքսիմ Կովալևսկու հետ միասին ակտիվորեն մասնակցել է Փարիզի ռուսական բարձրագույն դպրոցի կազմակերպմանը, եղել է նրա քարտուղարը։ Օքսֆորդի համալսարանում դասախոսություններ է կարդացել սլավոնական բանահյուսության և համեմատական ​​դիցաբանության մասին։

1902 թվականին, վերադառնալով արտասահմանից, որպես պրիվատ-դոցենտ դասավանդել է Սանկտ Պետերբուրգի համալսարանի արևմտյան գրականության ամբիոնում, ինչպես նաև կանանց բարձրագույն դասընթացներում։ 1902 թվականի վերջին ձերբակալվել է քաղաքական հանցագործության մեղադրանքով և 13 ամիս գտնվել մեկուսարանում, ազատ արձակվել Գերագույն մանիֆեստի հիման վրա։ Շուտով պաշտպանել է իր երկհատոր ատենախոսությունը «Գարնանային ծիսական երգը Արևմուտքում և սլավոնների շրջանում», որն արժանացել է Ուվարովյան մրցանակի։

1905-1907 թվականների հեղափոխության ժամանակ եղել է Գյուղացիական միության ակտիվ անդամ, որին մասնակցության համար դատապարտվել է մեկ տարվա ազատազրկման։ Ազատ արձակվելուց հետո հրատարակել է նոր մեծ աշխատություն՝ «Հեթանոսությունը և հին ռուսական քարոզը»՝ քննադատորեն հրատարակված տեքստերի հավելվածով, որը արժանացել է Ախմատովի ակադեմիական մրցանակի և պատկերել է քրիստոնեական շրջանի կենցաղային պայմաններում բիլինային էպոսի ի հայտ գալը տեղում և Արևմուտքում։

1908 թվականից եղել է Սանկտ Պետերբուրգի հոգեբուժական ինստիտուտի պրոֆեսոր, դասավանդել է նաև Ա. Ս. Չեռնյաևի հանրակրթական դասընթացներում։

Առաջին համաշխարհային պատերազմից առաջ Անիչկովն ապրել է Քարե կղզու Բերեզովայա 2-րդ ծառուղու թիվ 47 ամառանոցում (չի պահպանվել), որտեղ այցելել են արվեստի շատ մարդիկ, այդ թվում՝ նրա ընկերը՝ Ալեքսանդր Բլոկը, ում Անիչկովը ներգրավել է ռուսական և եվրոպական բանահյուսության ուսումնասիրությունը։

Առաջին համաշխարհային պատերազմի սկզբում նա ինքնակամ միացել է աշխարհազորին, ապա ծառայել որպես զինվորական գրաքննիչ։ 1917 թվականին ռուսական ջոկատի հետ գործուղվել է Ֆրանսիա, ծառայել ֆրանսիական բանակում՝ լեյտենանտի կոչումով։ 1918 թվականից բնակվել է Հարավսլավիայում։ 1920 թվականից եղել է Բելգրադի համալսարանի պրոֆեսոր, 1923-1924 թվականներին Պրահայի ռուսական մանկավարժական ինստիտուտում դասավանդել է ռուսական ժողովրդական արվեստի դասընթաց, 1926 թվականից՝ Սկոպեի համալսարանի փիլիսոփայության ֆակուլտետի պրոֆեսոր, 1924 թվականից՝ Չեխոսլովակիայի ռուս գրողների և լրագրողների միության անդամ, 1925 թվականի հոկտեմբերից՝ Հարավսլավիայում նմանատիպ միության պատվավոր անդամ և փոխնախագահ։

Հրատարակել է սիմվոլիստների, ակմեիստների և ֆուտուրիստների մասին հոդվածների գիրք («Նոր ռուսական պոեզիա», Բեռլին, 1923)։ 1936 թվականից պաշտոնաթող է եղել և վերադարձել Բելգրադ, որտեղ եղել է Պուշկինի կոմիտեի անդամ։ Մահանալուց հետո թաղվել է Բելգրադի Նոր գերեզմանատանը[6]։

Եղել է մասոն։ 1905 թվականին Յուրի Ղամբարյանի հանձնարարականով դարձել է «Կոսմոս» փարիզյան օթյակի անդամ, 1906 թվականին եղել է ВВФ-ի հովանու ներքո գտնվող «Վերածնունդ» օթյակի հիմնադիրներից մեկը[7]։ Արտոնագիր ստանալուց հետո դարձել է օթյակի երկրորդ պահապան։ 1918 թվականի հունվարին միացել է «Ժողովուրդերի եղբայրություն» փարիզյան օթյակին։ Եղել է Բելգրադի «Մաքսիմ Կովալևսկի» օթյակի հիմնադիր անդամ, որը սկզբում գործել է որպես մասոնական խմբակ[8]։ 1924 թվականի դեկտեմբերի 23-ին միացել է Բելգրադում գտնվող «Слога, рад и постоянство» օթյակին։

Ամուսանացած է եղել բանաստեղծուհի Աննա Անիչկովայի հետ։

Գիտական ​​գործունեություն և ստեղծագործություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անիչկովի հիմնական ստեղծագործությունները նվիրված են սլավոնական բանահյուսությանը և առասպելաբանական տարրերի արտացոլմանը գրական ստեղծագործություններում։ 1904 թվականին Անիչկովը պաշտպանել է իր ատենախոսությունը «Գարնանային ծիսական երգը Արևմուտքում և սլավոնների մոտ»[9], որտեղ արվեստի սկզբնավորումը վերաբերվել է ոչ թե խաղին (Ալեքսանդր Վեսելովսկու հայեցակարգ), այլ ծիսական մոգությանը։ 1907 թվականին ստեղծագործությունն արժանացել է Փոքր Լոմոնոսովյան մրցանակի։

1914 թվականին լույս է տեսնում նրա գլխավոր աշխատությունը՝ «Հեթանոսությունը և հին Ռուսաստանը»։ Անիչկովի ստեղծագործությունները արժեքավոր են հավաքագրված բանահյուսական նյութի, սլավոնական և ռոմանոգերմանական ժողովուրդների ծեսերի գրառումների, ինչպես նաև ծիսական պոեզիայի առաջացման և բանահյուսության չտարբերակված ուսումնասիրության վերաբերյալ հարցերի տեսական ձևակերպման համար։

Վյաչեսլավ Իվանովը գրել է․

Անիչկովի ինտելեկտուալ նկարագրին բնորոշ է սոցիալական և տեսական հետաքրքրությունների յուրօրինակ համընկնումը։ Համոզված լինելով որպես պատմաբան մշակութային-պատմական շարժման Արևմուտքից Արևելք շրջադարձի իր բանաձևի անփոփոխության մեջ, իր սոցիոլոգիական հայացքներում թեքվելով ավելի շուտ դեպի մարքսիզմ, Անիչկովը դեռևս անհիշելի ժամանակներից ըստ էության նարոդնիկ էր։ Նա բանահավաք էր, քանի որ նրա անձնական և սոցիալական գիտակցության բոլոր արմատները գյուղական կյանքում էին, միայն Վեսելովսկին չէր, որ նրան առաջնորդեց ծեսի և հավատքի ուսումնասիրությանը, այլ նաև Գլեբ Ուսպենսկին, մասնավորապես «Երկրի իշխանությունը» ժողովրդական օրացույցը։ Նրա քննադատական ​​հոդվածների կարգախոսն էր դարձել «ռեալիստական ​​սիմվոլիզմը», այսինքն՝ ռեալիզմը, որը ենթադրում էր երևույթի անվանականը որպես ամենաբարձր և իրական իրականություն։ Ըստ այդ տեսակետի՝ արվեստն առաջացել է ոչ թե խաղից (ինչպես կարծում էին Շիլլերը, Սպենսերը և մասամբ ինքը՝ Վեսելովսկին), այլ գործնական կարիքից։ Զինված լինելով Մանհարդտի, Ֆրեյզերի, Ա. Լանգի կրոնա-պատմական և ազգագրական ուսումնասիրություններով և մյուս կողմից, Վեսելովսկու պրիմիտիվ արվեստի՝ որպես «սինկրետիստական» արվեստի մասին պատկերացումներով, Անիչկովն ավելի ճշգրիտ սահմանում էր այդ անհրաժեշտությունը, որը ծնել էր արվեստը՝ ծիսական գործողության մեջ տեսնելով երգի սկիզբը և նրանից անբաժան ծիսական մոգությունը <...> Միակ քննադատությունը, որ կարելի էր անել Անիչկովի հետազոտության դեմ, այն էր, որ նա կանգ էր առնում, իբրև թե, ծիսակատարության շեմին և չէր շարունակում հետազոտությունը պաշտամունքային գործողության պատմությունը հետագայում բացահայտելու նպատակով, օրինակ՝ չէր բացահայտում զոհաբերության այն տարրերը, որտեղ նրա սկզբնական ներկայությունն ակնհայտ էր ծիսական մնացորդներից...
- Անիչկով, Եվգենի Վասիլևիչ // Նոր հանրագիտարանային բառարան. 48 հատորով (հրատարակվել է 29 հատորով)։ - Սանկտ Պետերբուրգ, 1911-1916

Անիչկովի 1900-ականների սկզբի քննադատական ​​հոդվածները՝ նվիրված Մաքսիմ Գորկուն, Լեոնիդ Անդրեևին, Վալերի Բրյուսովին, Կոնստանտին Բալմոնտին, Ֆեոդոր Սոլոգուբին[10] և մյուսներին հավաքված են «Գրական կերպարներ և կարծիքներ» (Սանկտ Պետերբուրգ, 1904) և «Առաջնորդներն ու ժամանակակիցները Արևմուտքում և մեզ մոտ» (Սանկտ Պետերբուրգ, 1910) գրքերում։ Անիչկովը եղել է Նիկոլայ Դոբրոլյուբովի ամբողջական աշխատությունների խմբագիրը (Սանկտ Պետերբուրգ, 1911-1913, հատոր 1-9), Բրոկաուզեի և Էֆրոնի հանրագիտարանային բառարանի հոդվածների հեղինակը։

Մատենագիտություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական աշխատություններ
Այլ
Հիշողություններ

Ընտանիք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կինը՝ (1893 թվականից) Աննա Միտրոֆանովնան (ծննդյամբ՝ Ավինովա 1868-1935), եղել է 18-րդ Դրագունյան Հյուսիսային գնդի գնդապետի դուստրը, բանաստեղծուհի և թարգմանիչ[11]։

Երեխաներ[4][12][13]՝

  • Ելիզավետան (1894-1940), ամուսնությամբ Եվրեինովա, բանասեր, ապրել է ԽՍՀՄ-ում, 1940 թվականին նրան գնդակահարել են։
  • Իգորը (1897-1978), բանասեր, գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, Ստավրոպոլի օտար լեզուների մանկավարժական ինստիտուտի անգլիական բանասիրության ամբիոնի պրոֆեսոր, ենթարկվել է բռնաճնշումների։
  • Տատյանան (1898-?), ամուսնությամբ Պերֆիլև, արտագաղթել է 1917 թվականի հեղափոխությունից հետո, ապրել է ԱՄՆ-ում, ապա Իտալիայում, որտեղ դարձել է հայտնի քանդակագործ։

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • «Аничков, Евгений Васильевич». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  • Аничков, Евгений Васильевич // Большая советская энциклопедия : в 66 т. (65 т. и 1 доп.) / гл. ред. О. Ю. Шмидт. — М. : Советская энциклопедия, 1926—1947.
  • Семён Афанасьевич Венгеров Критико-биографический словарь русских писателей и ученых. — СПб., 1904. — Т. 6.
  • Вячеслав Иванович Иванов Аничков Евгений Васильевич // Новый энциклопедический словарь. — СПб.: Ф. А. Брокгауз и И. А. Ефрон. — Т. 2. — Стб. 871—872.
  • Иванов В. И. Аничков, Евгений Васильевич // Новый энциклопедический словарь: В 48 томах (вышло 29 томов). — СПб., Пг., 1911—1916.․
  • Андрей Иванович Серков Русское масонство. 1731—2000 гг. Энциклопедический словарь. — М.: Российская политическая энциклопедия, 2001. — 1224 с. — 3 000 экз. — ISBN 5-8243-0240-5.
  • Тименчик Р. Д. АНИ́ЧКОВ Евгений Васильевич // Русские писатели, 1800—1917 : Биографический словарь / гл. ред. П. А. Николаев. — М. : Сов. энциклопедия, 1989. — Т. 1 : А—Г. — С. 77—78. — 672 с. — (Сер. биогр. словарей: Русские писатели. 11—20 вв.). — 100 000 экз. — ISBN 5-85270-011-8.

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Литераторы Санкт-Петербурга. ХХ век (ռուս.) / под ред. О. В. Богданова
  2. ↑ Доронина Н. В. Иностранная филология в Императорском университете Св. Владимира в XIX – начале XX ст. (ռուս.) // Альманах современной науки и образования — Тамбов: Грамота, 2014. — вып. 3 (82). — С. 68. — ISSN 1993-5552
  3. ↑ Аничков, Иван Васильевич // Деятели революционного движения в России : в 5 т. / под ред. Ф. Я. Кона и др. — М. : Всесоюзное общество политических каторжан и ссыльнопоселенцев, 1927—1934. — Т. 3, вып. I. — Стб. 84—85.
  4. ↑ 4,0 4,1 Сорокина М. Ю. «Аничков (Anitchkoff) Евгений Васильевич». Некрополь российского научного зарубежья. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ ապրիլի 16-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 16-ին.
  5. ↑ Василий Иванович Аничков, по сведениям Петербургского некрополя Արխիվացված 2021-02-06 Wayback Machine родился 21 апреля 1838 года, умер в Жданях 29 июля 1881 года.
  6. ↑ О Русском Некрополе в Белграде Արխիվացված 2012-01-04 Wayback Machine
  7. ↑ «Москва. Ложа Возрождение». Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  8. ↑ «Белград. Ложа М. Ковалевский. Исключен из списков ложи 17.12.1934». Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ դեկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  9. ↑ Аничков Е. В. Весенняя обрядовая песня на Западе и у славян. Ч. 1. От обряда к песне. — СПб., 1903. — XXX, 392 с. (Сборник ОРЯС ИАН. Т. 74. № 2.); Ч. 2. От песни к поэзии. — СПб., 1905. — XII, 404 с. (Сборник ОРЯС ИАН. Т. 78. № 5)
  10. ↑ «Евгений Аничков. «Мелкий бес»». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ մարտի 12-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 27-ին.
  11. ↑ Ей принадлежит авторство работы: Максим Горький / Иван Странник; Пер. с фр. Н. Васина. — М.: М. В. Клюкин, 1903.
  12. ↑ «Книга памяти. ЗАКЛЕЙМЕННЫЕ ВЛАСТЬЮ. Дворяне». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 28-ին.
  13. ↑ Иванова Л. В. Воспоминания. Книга об отце Արխիվացված 2020-08-11 Wayback Machine. — М.: Феникс, 1992. — С. 37—38. — ISBN 5-85042-038-X.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Եվգենի Անիչկով» հոդվածին։
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Եվգենի_Անիչկով&oldid=10102266» էջից